Anasayfa » Yazılarım » Genel Konular »
“Mustatil” (مستطيل) Arapça kökenli bir kelimedir; “dikdörtgen” anlamına geldiği belirtilir. Suudi Arabistan’ın kuzey batı kesimlerinde, ilk olarak 1970’lerde keşfedilen ve genel olarak dikdörtgene benzetildiği için adını Arapça dikdörtgen kelimesinden alan bu yapılara “mustatil” denilmiştir.
Suudi Arabistan’da yapılan yeni araştırmalar sonucunda, bu taş yapıların sanıldığından daha karmaşık bir mimaride olduğu ve sanıldığından çok daha eski olduğu da ortaya çıkarıldı. Araştırmacılar, mustatillerin MÖ 6. bin yılın sonlarına kadar uzanan tarihleri olduğunu tespit etmişler. Bu durumda mustatillerin Arabistan’da İslamiyet döneminden çok çok daha önce inşa edilmiş olduğu, hatta bu yapıların Mısır piramitlerinden ve İngiltere’deki Stonehenge’den bile daha eski olduğu anlaşılıyor.
Bölgede yapılan yeni araştırmaya ilişkin olarak New Scientist’te yayınlanan makaledeki bilgilere göre; araştırmacılar öncelikle helikopterler ile bölge üzerinde keşif uçuşları yapmışlar ve ardından da yer yüzünde araştırmalarını devam ettirmek suretiyle yaklaşık 200.000 kilometrekarelik bir alanı incelemişler. Bunun sonucunda da bölgede 1000’den fazla mustatilin var olduğu tespit edilmiş.
Mustatillerin birbirine benzeyen karakteristik bir mimarisi olduğu belirtiliyor. Hemen hepsinde uzun duvarlar bulunduğu, uçlarında ise giriş yolları olan ve merkezi bir avluyu içerecek şekilde kumtaşı bloklarından yapılmış oldukları tespit edilmiş. Yapıların uzunlukları 20 ila 600 metre arasında değişirken, duvarlarının yüksekliği ise yaklaşık 1,2 metre olarak tespit edilmiş.
Yapılan kazılar sırasında taş yapılar içerisinde bulunan sığır boynuzu ve kafatası parçalarının radyokarbon tarihlemesi sonucunda da söz konusu taş yapıların ne kadar eski olduğu ortaya çıkmış.
Mustatillerin inşa edildiği dönemlerde, yani yaklaşık olarak MÖ 8000 ile 4000 yılları arasındaki Holosen döneminde, Arabistan yarımadasının daha yağışlı bir iklime sahip olduğu ve otlaklar içerdiği tahmin ediliyor.
Araştırmacılar bu bilgilere istinaden, o dönemlerde Arabistan yarımadasında yaşayan insan topluluklarının yoğunlukla hayvancılık ile uğraştığını ve mustatil yapılarını da toplumsal ritüelleri/adakları için kullanmış olabileceklerini belirtiyorlar.