Anasayfa » Yazılarım » Marka Konuları »
EUTM terimi “European Union trade mark” kelimelerinin baş harflerinden türetilmiş olup, “Avrupa Birliği Markası” anlamına gelmektedir. Tek bir başvuru ile Avrupa Birliği çapında (27 AB üyesi ülkede) marka koruması sağlayan bir tescil sistemidir. EUTM başvuruları Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi (EUIPO) nezdinde dosyalanır. EUIPO verilerine göre yılda yaklaşık olarak 135000 adet marka EUTM olarak tescil edilmektedir.
EUTM bütüncül bir sistemdir; tüm AB üye ülkelerini kapsar ve marka tescil edildiği zaman tüm AB üyesi ülkelerde koruma sağlar. Yani sadece belirli AB üye ülkelerinin seçilmesi ya da belirli ülkeler için başvurunun sınırlandırılması mümkün değildir.
Kelime, harf ve/veya rakam kombinasyonları, logolar, grafik şekiller, renkler, üç boyutlu şekiller ve ses öğesi içeren ibarelerin marka olarak başvurulması mümkündür.
(Kaynak: EUIPO)
AB üyesi olmayan ülkelerdeki gerçek ve tüzel kişilere ait markalar için de Avrupa Birliği Markası (EUTM) “başvuru işlemi” gerçekleştirilebilir. Fakat başvuru sonrası Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi nezdinde işlemlerin takip edilebilmesi için EUIPO nezdinde yetkili bir marka vekili ataması yapılması gereklidir. Mesela, Türkiye menşeli bir hak sahibi adına yapılan bir EUTM başvurusunun işlemlerinin takip edilebilmesi için EUIPO nezdinde yetkili bir marka vekili ataması yapılması gereklidir.
Avrupa Birliği Markası (EUTM) tescili 10 yıl süreyle geçerlidir ve 10 yıllık süreler için tescil yenilenmesi yapılabilir. Tescil yenileme işlemi de aynen ilk başvuru gibi tek bir işlem ile tüm ülkeleri kapsayacak şekilde gerçekleştirilir.
Bir Avrupa Topluluk markası sahibi olmak demek, markanızın tüketici nezdinde bilinirlik ve kalite algısına büyük katkı sağlayacağı gibi, markanızın tanıtımı ve reklam unsurları açısından da oldukça büyük fayda sağlayacaktır.
Başvuru ve Tescil süreci
EUTM başvurusunun Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi (EUIPO) nezdinde dosyalanmasından sonra, 3 temel aşaması bulunmaktadır:
- İnceleme aşaması
- Yayın aşaması
- Tescil aşaması
İnceleme aşaması
Bu aşamada resmi kurum tarafından dosyanızın şekilsel ve formalite unsurları incelenir (marka bilgileri, emtia bilgileri, marka örneği, harç ödemesi vb.). Herhangi bir eksiklik veya uygunsuzluk tespit edilirse, başvuru sahibine veya vekiline konu hakkında yazılı bildirim yapılır. Uygunsuzluk bildiriminde belirtilen hususlara süresi içerisinde cevap verilerek bu hususların giderilmesi gereklidir, aksi takdirde dosya kurum tarafından kapatılır.
Eğer başvuru yapacağınız marka ibaresi; ayırt edici niteliği olmayan ibareler, tescil talep ettiğiniz ürün ve hizmetler için tanımlayıcı nitelikteki ibareler, uluslararası semboller ve bayraklar, genel ahlak kuralları ve kamu politikasına aykırı kabul edilen simge ve ifadeler içeriyorsa ya da coğrafi işaretler ile geleneksel ürün isimleri ve bitki türlerinin isimleri ile çelişen – yakın benzerlik oluşturan ibareler içeriyorsa, markanızın daha inceleme aşamasında rettine gerekçe olabilir.
Yayın aşaması
EUTM başvurunuz inceleme aşamasını geçtikten sonra 3 ay süreyle ilana açılır. Bu süreçte markanıza karşı üçüncü taraflarca itiraz dosyalanması ihtimali vardır.
Markanıza karşı itiraz dosyalanması 2 temel gerekçeye dayandırılabilir:
- İlk gerekçe olarak itiraz eden tarafın daha önceki tarihli ve benzer niteliklerde bir markasını mesnet göstererek, mevcut markasının sizin EUTM başvurunuz ile “tüketici nezdinde karışıklığa sebep olacak derecede benzerlik” teşkil edebileceği öne sürülerek itiraz dosyalanabilir.
- Mutlak ret gerekçeleri olduğu öne sürülerek de itiraz edilebilir. Yani, itirazı dosyalayan taraf, EUTM başvurunuzu oluşturan marka ibaresinin yeterince ayırt edici olmadığını, tescil talep ettiğiniz ürün ve hizmetler için tanımlayıcı olduğu gibi iddiaları öne sürerek itiraz gerçekleştirebilir. Fakat bu tarz bir itiraz için bahsedilen iddiaları kanıtlayabilecek şekilde kapsamlı bir itiraz dosyası hazırlanması gerekir. Yani, itiraz edilen ibarenin marka olarak tescil edilemeyeceği yönünde sağlam bir kanıt-görüş varsa, ancak bu durumda böyle bir itiraz dosyalanabileceği düşünülür.
İtiraz sürecinden de kısaca bahsedeyim: Öncelikle EUIPO tarafından başvurunuza dosyalanan itiraz şekli olarak incelenir ve kabul edilirse, cevap sunmanız üzere tarafınıza (vekiliniz aracılığıyla) resmi bildirim yapılacaktır. İtiraz süreci genel olarak, karşılıklı görüş ve iddia sunma aşamaları, bekleme-uzlaşma aşaması ve karar aşamalarından oluşmaktadır. Nihai karara karşı her iki tarafında itiraz hakkı bulunmaktadır.
Tescil aşaması ve sonrası
EUTM başvurunuzun yayın aşaması olumlu bir şekilde sonuçlanırsa, EUTM başvurunuz tescil edilecek ve EUTM dijital tescil belgesi (resmi siteden indirilebilir nitelikte) düzenlenecektir.
Tebrikler, artık bir EUTM tescili sahibisiniz!
Fakat tescil sonrası süreçte de dikkat edilecek konular bulmaktadır. Burada en temel 2 konudan bahsetmek istiyorum:
- EUTM tescilinizin devamlılığını sağlamak için 10 yılda bir tescil yenileme işleminin yapılması gereklidir.
- EUTM tescilinizin kullanılmaması nedeniyle iptal edilmesi riski de vardır. Zira EUTM markanızın tescilli olduğu mal ve/veya hizmetlerle ilgili olarak AB üye ülkelerinde aktif olarak ticari kullanımı olması gereklidir. Eğer EUTM tescilinizin AB bölgesinde aktif kullanımı yoksa, EUTM tescilinize karşı üçüncü taraflarca kullanılmamaya dayalı iptal işlemi başlatılması riski mevcuttur. Böyle bir işlemde baz alınacak süreç, markanızın EUTM tescil tarihini müteakip 5 yıllık süredir. Eğer bu süreçte markanızın AB üye ülkelerinde kullanımı hiç yoksa veya kullanımını ispat edecek yeterli miktarda kanıt sunamazsınız, tescilinizin iptal edilmesi riski bulunmaktadır. Bu sebeple EUTM markanız tescil edildikten sonra düzenli olarak AB üye ülkeleri nezdinde ticari kullanımının olması ve bunu ispat edebilecek resmi nitelikte ve yeterli miktarda kanıt bulundurmanız da önemlidir.
Madrid sistemi (WIPO) üzerinden EUTM başvurusu yapılabilir mi?
Evet, uluslararası marka başvurusu sistemi (Madrid sistemi) üzerinden başvuru yaparken EUTM (EM) seçebilirsiniz. Böylece bir uluslararası marka başvurusu kapsamında EUTM başvurunuzu da gerçekleştirmeniz mümkündür.
Not: Yurtdışında marka tescili konusunda daha geniş bilgi için aşağıda linklerini verdiğim yazılarımı okuyabilirsiniz:
Yurtdışında marka tescilinizin olması önemli midir?
Madrid Sistemi: Tek başvuru ile 120’den fazla ülkede marka tescil imkânı
Avantajlar ve dezavantajlar
Öncelikle sistemin avantajlarından kısaca bahsetmek isterim:
- Tüm AB ülkelerinde geçerli olan tek prosedüre sahip olması: EUTM markanız AB’nin ortak hukuk kurallarına tabidir, her ülke için ayrı bir hukuki prosedür vb. gerektirmemektedir.
- Daha düşük maliyet: 27 Avrupa ülkesinde ayrı ayrı ülkesel marka başvuruları yapmak suretiyle markanızı tescil ettirmenin hem maliyeti oldukça yüksek hem de süreçleri uzun olacaktır. Fakat tek bir EUTM işlemi maliyeti karşılığında tüm AB üye ülkelerinde markanızın başvurusunu yapmanız mümkündür.
Şimdi de bazı dezavantajlarına bakalım:
- EUTM sistemi bir topluluk tescil sistemi olduğu için, EUIPO kurumu tarafından verilecek (olası) bir ret kararının tüm yasal süreçler sonunda kesinleşmesi durumunda; bu karar gereği tüm AB ülkelerinde başvurunuz reddedilmiş sayılacaktır.
- Buna benzer olarak, markanızın yayın aşamasında bir itiraz gelmesi ve bu itirazın en nihayetinde aleyhinizde sonuçlanması durumunda da yine markanızın tüm AB üye ülkeleri için işlemleri sonlanmış sayılacaktır.
Ek bir bilgi olarak:
EUTM başvurusunun rettinin kesinleşmesinden sonra, AB ülkelerinde tek tek ülkesel marka başvurusu dosyalarına dönüştürülmesi imkânı bulunmaktadır (conversion). Fakat bu tarz bir dönüşüm işlemi her üye ülke için ayrı bir maliyet ortaya çıkaracaktır. En önemlisi de mevcut EUTM dosyanızın reddedilmesine ilişkin gerekçelerin iyice değerlendirilmesinin ardından bu tarz işlemlere karar verilmesi daha uygun olur.
Brexit ve EUTM
İngiltere’nin AB’den ayrılma süreci (Brexit) şüphesiz EUTM tescillerini de etkilemektedir. Buna göre, mevcut EUTM tescilleri için 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren İngiltere Sınai Mülkiyet Ofisi nezdinde birer tane İngiltere ülkesel marka tescili dosyası oluşturulmuştur.
Yeni yapılacak EUTM başvuruları ise artık İngiltere’yi kapsamamaktadır. Bu sebeple İngiltere için ayrıca ülkesel marka başvurusu yapmanız gereklidir veya Madrid sistemi üzerinden uluslararası marka başvurusu yaparken İngiltere’yi seçmek suretiyle başvuru yapmanız da mümkündür.
Sonuç Olarak
EUTM tescil sistemi sayesinde, tek bir başvuru ile Avrupa Birliği çapında (27 AB üyesi ülkede) markanızın korunması sağlamanız mümkündür. Bir EUTM tescili sahibi olmak ise hem ticari açıdan işletmeniz için prestij sağlayacaktır ve hem de markanızın değerini arttıracaktır.