Anasayfa » Yazılarım » Genel Konular »
COVID-19’a karşı global çapta aşılama çalışmaları devam ederken; ağız ve burun yoluyla uygulanabilen yeni tür COVID-19 aşılarına ilişkin haberleri de son dönemde sıklıkla görmekteyiz.
Örneğin, Çin ve Hindistan burundan veya ağızdan uygulanabilen COVID-19 aşılarının kullanım için Eylül 2022 itibariyle resmi onay vermiş durumda.
Ağız ve/veya burundan uygulanan bu yeni tür COVID-19 aşıları “mukozal aşılar” olarak adlandırıyor. “Mukoza” kavramı burun, ağız ve akciğerleri kaplayan ince bir zar dokusu olarak tanımlanıyor. Söz konusu yeni aşıların hedefi, SARS-CoV-2‘nin vücuda girdiği ilk yerler olan bu organların içinde hem sterilize edici bir etki oluşturması hem de bağışıklık tepkisi oluşturması şeklinde ifade ediliyor.
Uzmanlar, mukozal aşılar sayesinde hafif seyreden hastalıkların ve bulaşma riskinin engellenmesinin mümkün olabileceğini belirtiyorlar. Bu tarz aşılar spreyler, damlalar, aerosoller ve haplar şeklinde kullanılabiliyor. Çocuk felci, grip ve kolera gibi çeşitli hastalıklar için mukozal aşılar daha önceden geliştirilmişti.
Hangi ülkeler bu aşıları kullanıyor?
Çin’in kullanımını onayladığı COVID-19 aşısının, aerosol şeklinde burun ve ağızdan solunması sureliyle uygulandığı belirtiliyor. Hindistan’ın onay verdiği COVID-19 aşısının ise bir tür burun damlası olarak uygulandığı belirtiliyor.
Çin’deki aşının geliştiricisi olan CanSino Biologics firması, aşının deneme sonuçlarında görülen antikor seviyelerinin enjeksiyonlu aşılara göre daha yüksek olduğunu bildirdi.
Hindistan’da Bharat Biotech firması tarafından geliştirilen yeni aşının ise iki dozun ilk aşaması olarak uygulanması onaylanmış durumda.
İran ise burun spreyi olarak uygulanabilen bir COVID-19 aşısını 2021 yılında onaylamıştı. Rusya ise ülkede kullanılmakta olan Sputnik V isimli COVID-19 aşısının yine burun spreyi versiyonunu daha önceden onaylamıştı. Fakat bu iki mukozal aşının etkinliği hakkında henüz yeterli bilgi olmadığını da uzmanlar belirtiyorlar.
Dünya genelinde COVID-19’a karşı 100’den fazla mukozal aşı geliştirme çalışmasının devam ettiği de ifade ediliyor.
Bu aşılar ne kadar başarılı?
Uzmanlar, mukozal COVID-19 aşılarının hastalığa karşı henüz tam olarak ne kadar etkili olacağının belli olmadığını belirtiyorlar. Dolayısıyla, bu konuda daha fazla çalışma yapılması ve daha fazla deneme yapılarak insanlardaki etkinlik seviyesinin net olarak belirlenmesi gerekiyor.
Fakat mukozal aşıların hastalıkla mücadele konusunda küresel olarak en doğru seçenek olabileceği de belirtiliyor. Eğer ağız ve burun yoluyla uygulanan aşıların başarısı kesinleşirse, bu sayede hem virüsün bulaşmasının durdurulması hem de hastalıkların daha hafif seyretmesinin sağlanması mümkün olabilecek.